بررسی کرامات وخوارق عادات در متون عرفانی با تکیه بر آثار عطار و جامی

یکی از دغدغه های جدی در ادبیات صوفیانه پارسی، کرامات و خوارق عادت بوده است ؛آن جا که سنن طبیعی فرو می ریزد و انسان پای به دنیایی از حیرت ها و رازها می نهد. حکایت حواریون عیسی (ع) و داستان حضرت ابراهیم و نیز یاد کردن خداوند از معجزات به عنوان بینّه، خود برهانی است برمیل و نیاز آدمیان به چنین وقایع تأیید بخش و اطمینان آوری. ادبیات صوفیانه و عارفانه ما در پاسخ به همین نیاز و به عنوان تأییدی بر ولایت اولیا و سالکان، مشحون است از ذکر شگفتی ها و شگفت کاری ها و سرشار از کرامات و خوارق عادات.در این پژوهش،کوشش شده است موضوع کرامات و خوارق عادات از مناظر مختلف بازکاویده شود؛مناظری همچون انواع خوارق عادات،دیدگاه قرآن و احادیث و ادیان مختلف و علم روانشناسی در این باب،نگاه مثبت و منفی متکلمان و فیلسوفان و عارفان نسبت به کرامات. و سپس با توجه به اهمیت این موضوع، به بررسی آن در آثار دو شاعر بزرگ ادبیات فارسی، عطار و جامی ،و نیز تقسیم بندی انواع کرامات پرداخته می شود و در ادامه مقایسه ای بین کرامات در آثار عطار و جامی صورت خواهد گرفت. بر اساس این پژوهش،موضوع کرامات و خوارق عادات در قرون اولیه، چندان مورد توجه نبوده است ولی رفته رفته با گرم شدن بازار این موضوع، کرامات در کانون توجه پیر و مرشد قرار می گیرد،به گونه ای که هر چه از قرون اولیه فاصله می گیریم، کرامت، یکی از موضوعات ثابت هر کتاب عرفانی می شود و به تدریج شاهد سیر صعودی در انتساب کرامات به عرفا و صوفیه می باشیم. پس از تعمق و بررسی درآثار عطار و جامی ،به نظر می رسد که اگر چه در مواردی اندک کرامات را پذیرفتنی و قابل قبول می دانند اما در اکثر موارد با این عمل مخالفت می ورزند و آن را امری ناپسند می شمارند.